تعبیر خواب، یک علم و فن مهم است که جایگاه بزرگی دارد، چرا که از ویژگی‌های پیامبران است و هر کسى شایستگى دست‌یابی به این علم و فن را ندارد، مثلا مرجع تقلیدی که در علوم اسلامى برتر از دیگران شناخته شده، ممکن است در مورد تعبیر خواب هیچگونه اطلاعات فنى نداشته باشد؛ بنابراین اینکه هر کس با دیدن خوابى، نزد ملاى محل یا امام جمعه شهر برود و خواهان تعبیر خواب خود باشد، امری غیر اصولى است.
محمدبن سیرین گوید:
آفتابه در خواب، زن خادمه بود، یا کنیزک، که چراغ خانه بدو تسلیم کنند. بعضی از معبران گفته اند: آفتابه خادمه قومی بود، که آن قوم به طاعت او گردند و از معصیت پرهیز کنند. اگر بیند که آفتابه نو داشت، یا کسی بدو داد، دلیل کند که وی خادمه یا کنیزکی حاصل شود. اگر بیند ک آفتابه بشکست، دلیل بود که خادمه یا کنیزک بیمار گردد و یا بمیرد. اگر بیند که آفتابه او ضایع گردد، دلیل که خادمه یاکنیزک وی بگرزید، یا از او جدا شود.
حضرت امام جعفر صادق فرماید:
آفتابه در خواب بر نه وجه بود.
اول: زن،
دوم: خادم،
سوم: کنیزک،
چهارم: قوام، استواری و پایداری
پنجم: تن. بدن اندام،
ششم: عمر زیاد،
هفتم: مال و نعمت،
هشتم: خیر و برکت،
نهم. راحت زنان.
منوچهر مطیعی تهرانی گوید :
در قدیم که برده داری مرسوم بود و افراد متمکن کنیز و غلام نگهداری می کردند آفتابه به کنیز و غلام و بیشتر به کنیزک تعبیر می شد و لی اکنون که برده داری مرسوم نیست می توان آفتابه را به خدمتکار خانه نسبت داد که این نیز تاویلی پسندیده نیست. معبران گذشته نوشته اند اگر کسی در خواب ببیند که آفتابه ای نو و تازه در خانه دارد کنیزکی به او هدیه می شود یا از بازار می خرد و چنانچه مشاهده کرد آفتابه اش شکسته است خدمتکار و کنیزش بیمار می شود. آفتابه وسیله ای است برای انتقال آب از حوض یا آبگیر به نقطه ای دورتر از محل استقرار آب پس هر نوع وسیله ای که بتواند جوابگوی این نیاز باشد یاری دهنده و کمک رساننده است. چه خادم خانه باشد چه بانوی خانه و چه فرزند بیننده خواب. با این تعریف چنانچه آفتابه ای در خواب دیدیم با مراجعه به موقعیتی که در محیط خانواده داریم می توانیم قیاس کنیم که به چه کسی برمی گردد.
